Kamulaştırma davalarında elatma tarihinin tespiti nasıl yapılır ?

Kamulaştırma davalarında elatma tarihinin tespiti nasıl yapılır ?

Devlet, belediye gibi idarelerce yasa amacına ve kamulaştırma usullerine ( usul esastan önce gelir) uyulmadan özel mülkiyetteki bir taşınmaza (arsa, arazi,kat mülkiyeti, kart irtifaklı mesken,işyeri gibi tapulu veya tapusuz gayrimenkul ) fiilen elatılarak kamu yararına tahsis edilmektedir.  Bu halde mülk sahibi, idareye karşı hukuki yollara başvuru yaparak mülkünün bedelini talep etmektedir.

Bu davalara kamulaştırmasız el atmaya dayalı bedelin tazmini davası adı verilmektedir. Bu davalarda idarenin taşınmaza fiilen el attığı tarihin tespiti bir çok bakımdan önem taşımaktadır. Bu el atma, kullanma yol, park yaparak sahiplenme şeklinde olabileceği gibi eğitim alanı, yüksek gerilim hattı geçirme şeklinde irtifak hakkı tesisi yoluyla da olabilmektedir.

Peki , Kamulaştırma davalarında elatma tarihinin tespiti nasıl yapılır ?

Fiilen el atma tarihinin tespiti aşağıdaki hallerde önem kazanmaktadır.

1-Haciz yasakları ( 2942.sy GEÇİCİ MADDE 6)

2-Uzlaşma başvurusunun dava şartı olup olmaması ( 2942 sy. 8. ve GEÇİCİ MADDE 6)

3-Yargılama gideri niteliğindeki kanuni avukatlık ücretinin nisbi mi maktu mu olduğu ( 6487 sayılı Kanunun 21. maddesi ile değişik 2942 sayılı Kanunun geçici 6. Maddesi)

4-Yargılama sırasında başvuru,istinaf,temyiz gibi harçların davakonusu üzerinden belli bir oranla belirlendiği nisbi harç mı yoksa sabit bir miktarı içeren maktu harç mı olduğu ( Harçlar Kanunu’nun 28. Maddesi,)

-4.11.1983 tarihi kamulaştırmasız el atma davalarında dönüm noktalarındandır.

-Dava konusu taşınmaza fiilen hangi tarihte (ay, gün ve yıl olarak) el atıldığı belirlenirken; davanın taraflarından bilgi ve kanıtlarını sunması istenecek, fiilen el atma tarihine ilişkin tüm belgeler (yer teslim tutanağı, geçici ve kesin kabul tutanakları vs) ilgili kamu kurum/kuruluşlarından dosyaya getirtilecektir. Bu kapsamda Dava konusu taşınmaz ve çevresine ait 04.11.1983 tarihinden öncesini ve bu tarihten sonrasını gösterir şekilde MSB , ilgili belediyeden hava fotoğrafları getirtilip, hava fotoğrafları ile el atılan yer üzerinde ölçekli kroki çakıştırılmak suretiyle, el atma tarihinin tespiti için fen bilirkişisinden ek rapor alınacaktır.

-Tüm bunlara rağmen idarenin kamulaştırmasız elatma eyleminin 4.11.1983’ten sonrasına ait olup olmadığı konusunda belge ve bilgi bulunamazsa idarenin fiilen elatma eyleminin 4.11.1983 sonrası olduğunun kabul edilmesi yönünde Yargıtay içtihatları bulunmaktadır.

-Fiilen el atma tarihinin 04.11.1983 tarihinden önce olduğunun tespiti halinde davada uzlaşma başvurusu dava şartı olduğu gibi , maktu harç ve vekalete hükmedilecek ; 4.11.1983 ‘ten  sonra olduğunun belirlenmesi halinde ise uzlaşmanın dava şartı olmadığı gibi alınacak harç nisbi harç ve 1136 sy. 164. Maddesine göre hükmedilecek yargılama vekalet ücreti dava değeri üzerinden nisbi olarak hükmedilecektir.

Bu yazımı,  konuya yabancı ve genç avukat meslektaşlarımız ile mülk sahibi olup konu hakkında bilgi almak isteyenleri kısaca bilgilendirme amacıyla kaleme aldım. Konuyla ilgili diğer yazılarımı okuyarak yol gösterici bilgilere ulaşabilirsiniz. Umarım yardımcı olabilmişimdir.

Av.Tevrat DURAN , 8.10.2021